مهم‌ترین سوال در ذهن معامله‌گران بازارهای مالی این است که چه زمانی برای ورود به بازار مناسب است و چه زمانی باید از بازار خارج شوند. مفهومی به نام حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال دقیقا به همین سوال پاسخ می‌دهد و باعث می‌شود تا معامله‌گران از قبل نسبت به قیمت‌هایی که پتانسیل تغییر روند قیمت را دارند، آگاهی داشته باشند. در این مقاله به زبان ساده به این مفهوم و چگونگی تعیین و رسم حمایت و مقاومت می‌پردازیم و نحوه استفاده از آن ها را در تحلیل تکنیکال بررسی می‌کنیم. در نهایت استراتژی‌های برتر برای معامله بر اساس سطوح حمایت و مقاومت را بررسی خواهیم کرد. با کریپتوگرام همراه باشید.
حمایت و مقاومت چیست؟
قیمت در بازارهای مالی بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در بازار ارزهای دیجیتال این امکان وجود دارد که کاربران از قبل سفارشات خرید یا فروش خود را در قیمتی خاص ثبت کنند و منتظر باشند تا قیمت به آن ناحیه برسد و سفارش آن‌ها انجام شود. حال تصور کنید که در برخی قیمت‌ها معامله‌گران هم‌نظری بیشتری برای ورود یا خروج به بازار داشته باشند؛ نتیجه فعال شدن حجم بالایی از سفارشات خرید یا فروش در آن قیمت است که طبیعتا تعادل عرضه و تقاضا را برهم خواهد زد.
اگر روند قیمت صعودی باشد و این هم‌نظری معامله‌گران برای سیو سود در قیمتی خاص باشد، حجم زیادی از سفارشات فروش در آن ناحیه فعال خواهد شد و پتانسیل این وجود دارد تا روند صعودی به انتها برسد. به این سطح قیمتی مقاومت گفته می‌شود. برعکس اگر روند نزولی باشد و هم‌نظری معامله‌گران بر این باشد که قیمت به جای مناسبی برای خرید رسیده است، حجم بالایی از سفارشات خرید فعال خواهد شد و پتانسیل این وجود دارد تا روند نزولی به انتها برسد. به این سطح قیمتی حمایت گفته می‌شود.
هر چه این هم‌نظری معامله‌گران بیشتر باشد سطوح حمایتی و مقاومتی (Support & Resistance Levels) قوی‌تری خواهیم داشت که اصطلاحا به آن ماژور گفته می‌شود.
در سوی دیگر هرچه سطوح حمایتی و مقاومتی اعتبار و قدرت کمتری داشته باشد، انتظار می‌رود پس از چند برخورد قیمت به آن شکسته شود. این سطوح حمایتی مقاومتی را اصطلاحا مینور می‌گویند.
چرا خطوط حمایت و مقاومت شکل می‌گیرند؟
استراتژی هر تریدری مبنی بر این اصل خواهد بود که زمان مناسب به بازار ورود کند و با تشخیص درست جهت بعدی حرکت قیمت در زمان مناسب از بازار خارج شود و از این خرید و فروش سود کسب کند.
به صورت کلی تحلیل تکنیکال سعی دارد تا با استفاده از رفتار گذشته معامله‌گران، شبیه‌ترین حالت به وضعیت کنونی بازار را پیدا کند و تخمین بزند که احتمالا رفتار کنونی بازار چیزی شبیه به مورد مشابه در گذشته خواهد بود. در مورد سطوح حمایتی و مقاومتی نیز اینگونه است وقتی که قیمت پس از برخورد به یک سطح حمایتی یا مقاومتی در گذشته برگشت خورده باشد، انتظار داریم با رسیدن مجدد قیمت به آن سطوح رفتاری مشابه ببینیم. این موضوعی است که تمام معامله‌گران می‌دانند بنابراین رفتاری مشابه با هم انجام خواهند داد.
این رفتار موجب فعال شدن حجم بالایی از سفارشات خرید یا فروش خواهد شد و تعادل بین عرضه و تقاضا به هم می‌خورد. از آنجایی که در بیشتر مواقع حمایت و مقاومت موجب تغییر روند قیمت می‌شوند، پس این عدم تعادل در جهت عکس روند حرکتی انجام خواهد شد و موجب کاهش قیمت در یک روند صعودی و افزایش قیمت در یک روند نزولی خواهد شد.
اهمیت مقاومت و حمایت در بازار ارز دیجیتال چیست؟
بسیاری از معامله‌گران بازار ارزهای دیجیتال معتقدند که این سطوح برای این بازار قابل استناد نیست و فاکتورهای دیگری جهت حرکت قیمت را مشخص می‌کند. این عقیده هم می‌تواند درست باشد و هم نادرست. به صورت کلی هر چه حجم معاملات یک دارایی بالاتر باشد، اعتبار تحلیل تکنیکال در مورد آن دارایی بیشتر خواهد بود. از این رو رمز ارزهایی مانند بیت کوین، اتریوم که حجم معاملات روزانه بالایی دارند می‌توانند با استفاده از مقاومت و حمایت تحلیل شوند. این موضوع در مورد ارزهای کوچکتر اعتبار کمتری خواهد داشت اما همچنان اشراف به سطوح حمایت و مقاومت باعث تسلط بیشتر شما در معامله آن رمز ارز خواهد شد.
پیشنهاد ما به شما این است در مورد ارزهای با ارزش بازار پایین تنها زمانی بر اساس این سطوح معامله کنید که بازار رفتار هیجانی نداشته باشد.
حمایت و مقاومت چگونه تعیین می‌شود؟
حال که به مفهوم حمایت و مقاومت پی بردیم به این موضوع می‌پردازیم که این سطوح چگونه تعیین می‌شود به صورت خاص سطوح حمایت و مقاومت به شکل‌های زیر در تحلیل تکنیکال بدست می‌آیند:
۱- تعیین حمایت و مقاومت بر اساس سقف‌ها و کف‌های قبلی بازار
با تعریف گفته شده در مورد سطوح حمایت و مقاومت بسیار طبیعی خواهد بود که زمانی که قیمت به سطح یک کف یا سقف قیمتی برسد، هم‌نظری بر این باشد که ممکن است مجددا قیمت از این سطوح برگشت بخورد. بنابراین معامله‌گران برای کاهش ریسک و دریافت سود بیشتر سفارشات خود را فعال کنند. هرچه در گذشته قدرت آن سقف یا کف در تغییر روند بازار بیشتر بوده باشد، آن سقف یا کف مقاومت یا حمایت قوی‌تری محسوب می‌شود.
نمودار زیر مربوط به تایم فریم هفتگی قیمت بیت کوین بر حسب تتر است که سقف‌ها و کف‌های روندهای اصلی قیمتی با کادرهای نارنجی رنگ مشخص شده‌اند. همان‌طور که مشخص است هر بار قیمت به این سطوح رسیده است به آن واکنش داشته است و در صورت شکست این این کف‌ها و سقف‌ها، روند اصلی تا مدت‌ها ادامه داشته است. نکته جالب در مورد سطوح حمایتی و مقاومتی این است که هر سطح مقاومتی در صورت شکسته شدن به سطح حمایتی تبدیل خواهد شد و برعکس.
۲- تعیین حمایت و مقاومت بر اساس خطوط روند
اما سطوح حمایتی و مقاومتی همواره سطوحی افقی (استاتیک) نیستند. در یک روند قیمتی معمولا پس از گذشت زمان و انجام اصلاحات قیمتی، یک شیب برای حرکت قیمت تشکیل می‌شود. این شیب را می‌توان با یک خط رسم کرد و هر بار که قیمت به این خط برخورد کند به آن واکنش خواهد داشت و جهت اصلی روند را مجددا ادامه می‌دهد. این همان تعریفی بود که ما برای سطوح حمایتی و مقاومتی داشتیم.
نمودار زیر مربوط به تایم فریم ۴ ساعته قیمت بیت کوین است. خط روند داینامیک حمایتی با رنگ بنفش نمایش داده شده است و خط روند داینامیک مقاومتی با رنگ قرمز مشخص است. همان‌طور که پیداست انتظار داریم که قیمت هر بار به این خطوط برخورد می‌کند به آن واکنش دهد و برگردد. هر چه تعداد نقاط برخورد و واکنش بیشتر باشد، آن خط روند معتبرتر خواهد بود. خط مقاومتی قرمز پس از برخوردهای زیاد به سمت بالا شکسته می‌شود و قیمت به سرعت صعود می‌کند. این ماهیت سطوح حمایتی و مقاومتی است که پس از شکسته شدن قیمت به سرعت از آن‌ها دور می‌شود.
۳- تعیین حمایت و مقاومت بر اساس اندیکاتورها
هر معامله‌گری بنا به سبک معاملاتی خود ممکن است از یک یا چند اندیکاتور استفاده کند. برخی از این اندیکاتورها مثل میانگین متحرک از محبوبیت بالایی برخوردارند و تعداد زیادی از معامله‌گران به آن استناد می‌کنند. بنابراین هم‌نظری بیشتری در مورد تعیین حمایت و مقاومت بر اساس آن اتفاق می‌افتد. در مورد این اندیکاتور که بر اساس میانگین قیمت در چند کندل گذشته محاسبه می‌شود، انتظار می‌رود که قیمت پس از برخورد به آن واکنش نشان داده و برگردد.
شاید معروفترین نمونه آن را بتوان در میانگین متحرک نمایی ۲۰۰ هفته‌ای قیمت بیت کوین پیدا کرد که تا سال‌ها حمایت قدرتمند بیت کوین محسوب می‌شد و اکنون نیز پس از یکبار شکسته شدن مجددا این نقش را ایفا می‌کند.
۴- تعیین حمایت و مقاومت بر اساس اندازه حرکتی (MM)
با محبوب شدن سبک‌های معاملاتی بر اساس پرایس اکشن، یکی از مهم‌ترین سطوح حمایتی و مقاومتی بر اساس اندازه‌های حرکتی (MM) تعیین می‌شود. یکی از محبوب‌‌ترین این سطوح مربوط به سبک معاملاتی پرایس اکشن البروکس است که بر مبنای آن در یک روند قیمتی هر بار قیمت وارد یک تریدینگ رنج می‌شود، قیمت به همان اندازه (از شروع روند تا محدوده نوسانی) در صورت شکست محدوده نوسانی پیشروی می‌کند. به عبارتی دیگر زمانی که قیمت در یک روند وارد تریدینگ رنج می‌شود در واقع ۵۰٪ حرکت خود را طی کرده است و این حرکت به همان میزان ادامه خواهد داشت. البته در صورتی که محدوده نوسانی در جهت مخالف شکسته شود این تحلیل بی‌اعتبار خواهد شد.
این قضیه در نمودار زیر به خوبی مشخص است. بنابراین اندازه‌های حرکتی نیز می‌توانند نوعی مقاومت محسوب شوند.
دقت داشته باشید که انواع مختلفی از اندازه‌های حرکتی وجود دارد که در این بخش تنها به معروفترین آن‌ها اشاره کردیم.
۵- تعیین حمایت و مقاومت بر اساس اعداد رند
اعداد رند به علت تاثیر روانی که بر معامله‌گران دارند حمایت یا مقاومت محسوب می‌شوند. به عنوان مثال در مورد بیت کوین مضرب‌های ۱۰,۰۰۰ دلار این نقش را ایفا می‌کنند. این موضوع ریشه روانشناسی دارد به عنوان مثال حتما با فروشگاه‌هایی برخورد داشته‌اید که به عنوان مثال قیمت ۱۰۰۰ تومانی یک جنس را ۹۹۹ تومان درج می‌کنند. در واقع زمانی که به یک قیمت رند می‌رسیم از نظر روانشناسی وارد یک کانال بالاتر قیمتی می‌شویم و این همان موضوعی است که معامله‌گران را دچار تردید می‌کند در نهایت منجر به تغییر روند احتمالی قیمت خواهد شد. از این نظر قیمت‌های رند نیز سطوح حمایتی یا مقاومتی محسوب می‌شوند.
چرا پس از شکست سطوح مقاومت و حمایت قیمت جهش می‌کند؟
همان‌طور که گفته شد ریسک باز ماندن موقعیت خرید در برخورد با مقاومت و موقعیت فروش در برخورد با حمایت بسیار بالاست. از این رو معامله‌گران سعی می‌کنند تا این پوزیشن‌ها را در این نواحی سبک کنند و منتظر باشند تا ببینند قیمت چگونه با این سطوح دست و پنجه نرم می‌کند.
اما زمانی که یک سطح مقاومتی بشکند در درجه اول گاوها به سمت بازار هجوم خواهند آورد و دست به خرید می‌زنند. در آن سوی بازار در زمان شکسته شدن مقاومت، حد ضرر خرس‌ها نیز فعال خواهد شد که منجر به بسته شدن پوزیشن‌های شورت (لیکویید شدن) خواهد شد. بسته شدن پوزیشن‌های شورت به معنای خرید دارایی در بازار اسپات است. بدین صورت تقاضای خرید بیش از پیش افزایش می‌یابد و قیمت جهش پیدا می‌کند.
در مورد شکست سطوح حمایتی نیز در درجه اول حد ضرر کسانی که دست به خرید دارایی زده‌اند فعال می‌شود و دارایی در بازار به فروش می‌رسد. در درجه بعدی خرس‌ها برای باز کردن پوزیشن شورت به بازار هجوم می‌آورند و همان‌طور که می‌دانیم باز شدن پوزیشن شورت به معنای فروش دارایی در بازار اسپات خواهد بود و بدین ترتیب حجم سفارشات فروش بیش از پیش افزایش می‌یابد و قیمت به سرعت سقوط می‌کند.
استراتژی‌های معامله بر اساس سطوح حمایت و مقاومت
حال که با مفهوم و نحوه تعیین سطوح حمایتی و مقاومتی آشنا شدیم از آن استفاده می‌کنیم. به صورت کلی سطوح حمایتی و مقاومتی ۲ خاصیت دارند که برای تعیین استراتژی‌های معاملاتی از آن استفاده می‌کنیم:
- در بیشتر مواقع انتظار داریم که قیمت پس از برخورد به این سطوح در جهت مخالف حرکت کند
- در صورت شکست سطوح حمایتی مقاومتی قیمت به سرعت از ان سطوح دور می‌شود
بدین منظور استراتژی‌های معاملاتی وجود دارد که در زیر به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱- فروش در محدوده مقاومتی
همان‌طور که گفته شد انتظار داریم که قیمت پس از برخورد به حمایت یا مقاومت تغییر جهت دهد. بنابراین بهترین استراتژی در مواجهه با این مفهوم این است که اگر در جهت صعودی بازار معامله کرده‌ایم، زمانی که قیمت به محدوده مقاومتی نزدیک می‌شود همه یا بخشی از معامله خود را ببندیم و از معامله خارج شویم.
اگر در بازار فیوچرز معامله شورت باز کرده‌اید می‌توانید در این موقعیت پوزیشن شورت خود را باز کنید و حد ضرر خود را کمی بالاتر از سطح مقاومتی قرار دهید. اینگونه اگر بازار مقاومت گفته شده را شکست نیز با ضرر سنگینی مواجه نخواهید شد و به اصطلاح ریسک به ریوارد منطقی دارد.
۲- خرید در محدوده حمایتی
اگر در بازار اسپات معامله می‌کنید با نزدیک شدن قیمت به سطح حمایتی صبر کنید تا وضعیت آن مشخص شود. اگر واکنش قیمت به این سطح برگشت به سمت بالا بود می‌توانید خرید خود را انجام دهید و حد ضرر خود را کمی پایین‌تر از حمایت قرار دهید.
اگر در بازار فیوچرز نیز معامله می‌کنید و پوزیشن شورت باز کرده‌اید بهتر است همه یا بخشی از پوزیشن خود را در نزدیکی سطح حمایتی ببندید و از بازار خارج شوید زیرا به احتمال بالا قیمت از این ناحیه برگشت خواهد خورد و بخشی از سود خود را از دست خواهید داد.
۳- بالا آوردن حد ضرر
همان‌طور که در قسمت‌های پیشین گفته شد زمانی که یک سطح مقاومتی بشکند تبدیل به یک سطح حمایتی خواهد شد و به سرعت از آن دور می‌شود. بنابراین در صورتی که معامله خرید یا پوزیشن لانگ باز کرده‌اید و با این حالت مواجه شدید، می‌توانید حد ضرر خود را به زیر سطح مقاومتی شکسته شده تغییر دهید. این کار چند مزیت دارد:
- در صورت تغییر روند بازار و فعال شدن حد ضرر شما نه تنها ضرر نخواهید کرد بلکه سود از نقطه ورود به بازار تا این نقطه را نیز دریافت خواهید کرد.
- در صورت تغییر روند بازار در صورتی که این سطح حمایتی شکسته شود احتمالا قیمت به سرعت به سطوح پایین‌تر حرکت خواهد کرد پس ماندن در پوزیشن لانگ خود کاری غیرمنطقی خواهد بود.
- این کار باعث می‌شود زمانی که سود خوبی از معامله کسب کرده‌اید به علت ترس ازدست دادن آن زود از معامله خارج نشوید و پله پله با بازار پیش روید و تا حد ممکن سود رشد قیمت ارز دیجیتال مورد نظر را کسب کنید.
۴- شکست حمایت و مقاومت
در صورتی که سطوح حمایت و مقاومت مد نظر ما شکسته شد بهترین استراتژی ورود به بازار در جهت شکست است. نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد شکست‌های جعلی است که برای جمع‌اوری نقدینگی و سپس حرکت در جهت مخالف انجام می‌شود. این شکست‌های جعلی معمولا معامله‌گران آماتور را فریب می‌دهد و دچار ضررهای سنگین می‌کند.
برای رهایی از این دام پس از شکست سطج حمایتی یا مقاومتی صبر کنید تا قیمت مجددا یک برگشت به سمت سطح شکسته شده داشته باشد. این پدیده را اصطلاحا پولبک می‌نامند. پس از آن در صورتی که مجددا قیمت از آن ناحیه برگشت خورد می‌توانید امیدوار باشید که شکست انجام شده فیک نبوده و به بازار وارد شوید. در این حالت حد ضرر خود را کمی پایین‌تر از سطح حمایتی یا مقاومتی قرار دهید.
۵- از چند تایم فریم استفاده کنید
ما در قسمت‌های پیشین نحوه تشخیص سطوح حمایتی و مقاومتی را آموختیم. همچنین به این موضوع اشاره کردیم که این سطوح قدرت متفاوتی دارند. به صورت کلی سطح حمایت و مقاومتی که در تایم فریم‌های بالاتر بدست می‌آید از اعتبار بیشتری برخوردار است. اما معامله‌گرانی وجود دارند که در تایم فریم‌های زیر ۴ ساعته معامله می‌کنند. در این وضعیت نه تعیین این سطوح در تایم فریم‌های بالا به تنهایی کفایت می‌کند و نه تشخیص حمایت و مقاومت در تایم پایین به تنهایی کافی است.
در این وضعیت ابتدا در تایم فریم‌های بالای ۴ ساعته سطوح حمایت و مقاومت را پیدا کنید و آن را رسم کنید سپس به تایم فریم مورد نظر خود برگردید و همین کار را در این تایم فریم با رنگ دیگری رسم کنید. این روش به شما این توانایی را خواهد داد که دورنمای بزرگتری از بازار داشته باشید.
به عنوان مثال فرض کنید یک سطح مقاومتی در تایم فریم پایین شکسته شده باشد اما در فاصله نزدیکی از آن سطح مقاومتی دیگری در تایم فریم بالاتر موجود باشد که در تایم فریم پایین قابل رویت نیست (دلیل این پدیده به این خاطر است که ممکن است واکنش‌های قیمتی در آن سطوح در فاصله زمانی خیلی دور انجام شده باشد). در این موقعیت به هیچ وجه منطقی نیست که پس از شکست مقاومت اول به بازار ورود کنید. این موضوع در مورد سطوح حمایتی نیز به همین منوال خواهد بود.
۶- سطوح حمایت مقاومت، فرصتی طلایی برای تریدینگ رنج‌ها
جالب است بدانید در بیش از ۷۰٪ مواقع بازار در محدوده‌های نوسانی یا تردینگ رنج در حرکت است. این محدوده‌ها یک کف حمایتی و یک سقف حمایتی قدرتمند دارند. معامله‌گرانی که در تایم فریم کوتاه کار می‌کنند این محدوده را یک فرصت طلایی برای کسب سود قلمداد می‌کنند. بدین صورت که با نزدیک شدن قیمت به کف حمایتی اقدام به خرید می‌کنند و با رسیدن قیمت به سقف آن را می‌فروشند.
در تریدینگ رنج‌ها این رفت و برگشت قیمتی بارها اتفاق می‌افتد و می‌توان از هر کدام از آن‌ها کسب سود کرد. این موضوع تا آنجا ادامه پیدا می‌کند که این محدوده نوسانی در یک جهت شکسته شود. در این هنگام نوسان‌گیرها حد ضررشان فعال شده و فعالیت خود را متوقف می‌کنند.
جمع‌بندی
سطوح حمایت و مقاومت در بازارهای مالی جز اساس تحلیل تکنیکال محسوب می‌شود که هر معامله‌گری باید آن‌ها را تشخیص دهد و استراتژی معاملاتی مناسب در مواجهه با آن داشته باشد. این سطوح هم می‌توانند یک سطح افقی باشد که به آن استاتیک می‌گویند و هم می‌تواند به صورت مورب باشد که اصطلاحا به آن سطوح حمایت یا مقاومتی داینامیک گفته می‌شود. بهترین استراتژی برای حمایت و مقاومت، خرید در هنگام برخورد قیمت دارایی به حمایت و فروش در زمان برخورد قیمت به مقاومت است. همچنین در صورت شکسته شدن این سطوح بهترین استراتژی خرید در زمان شکسته شدن مقاومت و فروش در زمان شکسته شدن حمایت است. ذکر این نکته ضروری است که زمانی که یک سطح حمایتی و مقاومتی شکسته شد، صبر کنید تا پولبک به سطح شکسته شده انجام شود و در صورت بازگشت مجدد قیمت می‌توانید به معامله ورود کنید.
سوالات متداول (FAQ)
حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال سطوحی هستند که انتظار داریم از آنجا قیمت برگشت بخورد. بنابراین در روند صعودی در برخورد به مقاومت بهترین استراتژی فروش خواهد بود و در یک روند نزولی در برخورد قیمت به حمایت بهترین استراتژی خرید خواهد بود.
سطوح حمایت و مقاومت به دلیل ذهنیت معامله‌گران شکل می‌گیرد. این ذهنیت بر اساس رفتار قیمت در گذشته در موقعیت‌های مشابه شکل می‌گیرد و معامله‌گران انتظار دارند آن رفتار مجددا تکرار شود. بنابراین حجم سفارشات خرید یا فروش در این سطوح افزایش پیدا می‌کند و موجب برهم خوردن تعادل بین عرضه و تقاضا و در نهایت برگشت قیمتی دارایی مورد نظر خواهد شد.
نوشته استراتژی‌های برتر معامله بر اساس سطوح حمایت و مقاومت اولین بار در بلاگ کریپتوگرام. پدیدار شد.
