بیت کوین امسال ۱۶ ساله میشود و از زمان راهاندازی در سال ۲۰۰۹، این دارایی مفاهیم پول و تمرکززدایی را بازتعریف کرده و بر فناوری، امور مالی و فرهنگ تأثیر گذاشته است.
از رمز و رازی که پیرامون سازنده آن، ساتوشی ناکاموتو وجود دارد، تا تبدیل شدن به یک سیستم پرداخت و ذخیره ارزش، داستان بیت کوین هیچ نمونه مشابه دیگری ندارد. برای گرامیداشت این نقطه عطف، در ادامه ۱۶ واقعیت شنیدنی آورده شده است که تأثیر و رشد آن را در طی ۱۶ سال گذشته نشان میدهد.
فهرست مطالب
بلاک پیدایش بیت کوین حاوی یک پیام مخفی بود
در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۰۹، بیت کوین بهطور رسمی با استخراج بلاک پیدایش یا بلاک صفر (Genesis Block) وارد عرصه وجود شد. برخلاف بلاکهای بعدی، بلاک پیدایش هیچ بیت کوین قابلخرجی را پاداش نمیداد، که این اقدامی عمدی از سوی سازنده مرموز آن، ساتوشی ناکاموتو بود.
درون این بلاک یک متن از روزنامه تایمز گنجانده شده بود: «The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks»
گنجاندن این پیام هم بهعنوان یک علامت زمانی و هم نقدی به سیستم مالی سنتی بود که هدف بیت کوین را در تمرکززدایی پول نشان میدهد.
امروز، بلاک پیدایش همچنان بخشی نمادین از تاریخ بیت کوین است که اغلب در بحثها دربارهٔ منشأ و هدفش به آن اشاره میشود. ایجاد آن، پایهگذار ۱۶ سال عملیات و رشد مستمر بیت کوین بود و آن را به یک جنبش جهانی تبدیل کرد.
ساتوشی ناکاموتو ۱۰ بیت کوین به هال فینی در اولین تراکنش بیت کوین ارسال کرد
در تاریخ ۱۲ ژانویه ۲۰۰۹، ساتوشی ناکاموتو اولین تراکنش ثبتشده بیت کوین را با ارسال ۱۰ بیت کوین به هال فینی، دانشمند کامپیوتر و رمزنگار معروف، انجام داد.
فینی که از پذیرندگان اولیه بیت کوین بود، نرمافزار را در روز انتشار آن دانلود کرده و در تاریخ ۱۱ ژانویه ۲۰۰۹ در توییتر خود نوشت:
Running Bitcoin
سازنده بیت کوین همچنان ناشناس است
سازنده بیت کوین که تنها با نام مستعار شناخته میشود، یکی از بزرگترین معماهای دنیای رمزارزها است. در اکتبر ۲۰۰۸، ساتوشی وایت پیپر بیت کوین را منتشر کرد که تحت عنوان «Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System» چارچوبی برای یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز ارائه میداد. با وجود گمانهزنیهای فراوان، هیچکس هرگز هویت واقعی ساتوشی را تأیید نکرده است.
ساتوشی با توسعهدهندگان و علاقهمندان اولیه بیت کوین از طریق انجمنها و ایمیلها ارتباط برقرار کرده و به بهبود شبکه کمک کرد تا اینکه در آوریل ۲۰۱۱ ناپدید شد. برخی نظریهها معتقدند که ساتوشی فردی واحد است، در حالی که برخی دیگر بر این باورند که ممکن است یک گروه از توسعهدهندگان تحت نام مستعار آن عمل کرده باشند.
ناپدید شدن ساتوشی پروژه را به دست جامعه سپرد و این موضوع به رشد روحیه غیرمتمرکز آن کمک کرد که امروزه بیت کوین نماینده آن است. هر که ساتوشی باشد – یا بوده باشد – چشمانداز او فناوری را ایجاد کرد که امور مالی جهان را دگرگون کرد.
دامیننس ۱۵، همین حالا دریافت کن!
وایت پیپر بیت کوین در بلاک چین جاسازی شد
در سال ۲۰۱۳، فردی ناشناس اقدام منحصربهفردی انجام داد و وایت پیپر کامل بیت کوین را مستقیماً در بلاک چین بیت کوین جاسازی کرد. این کار از طریق یک تراکنش خاص صورت گرفت که متن وایت پیپر را بهعنوان داده متادیتا در بر میگرفت.
طراحی غیر قابل تغییر بلاک چین تضمین میکند که وایت پیپر بیت کوین همیشه در دسترس هر کسی که از شبکه استفاده میکند، باشد. با افزودن وایت پیپر به بلاک چین، این فرد ایدههای اصلی بیت کوین را با خود فناوری ترکیب کرد و ارتباط عمیق بین ایجاد رمزارز و سیستم غیرمتمرکز آن را نشان داد.
اولین تراکنش در یک بلاک جدید بیت کوین به نام تراکنش کوین بیس
اولین تراکنش در هر بلاک جدید بیت کوین بهعنوان تراکنش کوین بیس (Coinbase Transaction) شناخته میشود. برخلاف تراکنشهای معمولی، این تراکنش ورودی ندارد، زیرا بیت کوین جدید بهعنوان پاداش بلاک به ماینرها ایجاد میشود. این تراکنش شامل هر دو پاداش بلاک و هرگونه کارمزد تراکنش از بلاک است.
جالب اینجاست که نام صرافی رمزارز کوین بیس از این اصطلاح گرفته شده است، که ادای احترامی به مکانیزم ایجاد کوینهای جدید در بیت کوین است.
حدود ۴ میلیون بیت کوین برای همیشه از دست رفته است
تا سال ۲۰۲۵، تخمین زده میشود که ۲۰ درصد از کل بیت کوینها – معادل حدود ۴ میلیون بیت کوین – به دلیل فراموش شدن کلیدها، گم شدن کیف پولهای سختافزاری یا دسترسی نداشتن به حسابها غیر قابل دسترس است. بیشتر این اتفاقات در سالهای اولیه بیت کوین رخ داده است، زمانی که ارزش آن پایین بود و شیوههای ذخیرهسازی صحیح بهطور گسترده شناخته نشده بود.
برخی از کاربران کلمات عبور کیف پولهای خود را فراموش کردند، در حالی که دیگران دستگاههای قدیمی حاوی کلیدهای خصوصی خود را دور انداختند، بدون اینکه از پتانسیل آینده بیت کوین آگاه باشند. پرونده معروف جیمز هاولز، که در سال ۲۰۱۳ بهطور تصادفی یک هارددیسک با هشت هزار بیت کوین را دور انداخت، همچنان در رسانهها خبرساز است و او جستجوهای عظیمی در محل دفن زبالهها برای بازیابی گنج گمشده خود انجام میدهد.
۱۰,۰۰۰ بیت کوین برای خرید دو پیتزا در اولین تراکنش واقعی خرج شد
در ۲۲ مه ۲۰۱۰، بیت کوین برای اولین بار در دنیای واقعی برای خرید چیزی استفاده شد. یک برنامهنویس به نام لازلو هانیِکز ۱۰,۰۰۰ بیت کوین برای خرید دو پیتزا پرداخت که در آن زمان قیمت بیت کوین در حدود ۴۰ دلار بود.
امروزه علاقهمندان به رمزارزها این روز را هر سال بهعنوان «روز پیتزای بیت کوین» جشن میگیرند، که لحظهای مهم در تاریخ بیت کوین را نشان میدهد.
ثروت ساتوشی ناکاموتو دستنخورده باقیمانده است
تا سال ۲۰۲۵، ۱.۱ میلیون بیت کوین که توسط سازنده ناشناس بیت کوین استخراج شدهاند، دستنخورده باقیماندهاند. چندین کیف پول این داراییها را ذخیره میکنند که ارزش آنها در حدود ۱۰۰ میلیارد دلار است.
راز هویت ناکاموتو و کوینهای راکد او همچنان به گمانهزنیها دربارهٔ منشأ بیت کوین دامن میزند. برخی از نظریهپردازان معتقدند که کوینها بهعنوان گواهی بر اصول غیرمتمرکز بیت کوین عمل میکنند، در حالی که دیگران بر این باورند که غیبت ناکاموتو نشاندهنده استقلال فناوری از هر مرجع مرکزی است. این ثروتِ دستنخورده، نماد وضعیت منحصربهفرد بیت کوین بهعنوان یک سیستم مالی کاملاً بدون اعتماد است.
اولین مجسمه ساتوشی ناکاموتو در بوداپست قرار دارد
اولین مجسمه در جهان که به افتخار سازنده بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو ساخته شده است، در پارک گرافیسافت، بوداپست، مجارستان قرار دارد. این مجسمه برنزی که در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۱ رونمایی شد، یک چهره هودیشده با صورتی آیینهای را نشان میدهد که نماد ناشناسی ناکاموتو است و به بینندگان اجازه میدهد خودشان را در آن ببینند، به این معنا که «ما همه ساتوشی هستیم.»
در اکتبر 2024، یک مجسمه «ناپدید شونده» از ساتوشی ناکاموتو در لوگانو، سوئیس نصب شد. این اثر هنری منحصربهفرد که در مقابل ویلا چیانی در لوگانو قرار دارد، یک شخصیت بیچهره را نشان میدهد که در حال کار با لپتاپ است. طراحی آن به گونهای است که وقتی از جلو یا پشت به آن نگاه میکنید، اثر شفافیت ایجاد میکند، که نماد هویت مبهم ناکاموتو است.
بیت کوین در فیلمهای محبوب ظاهر شده است
بیت کوین به یک تم محبوب در رسانهها تبدیل شده است و در فیلمهایی مانند Dope که در آن شخصیتها از بیت کوین برای یک کسبوکار آنلاین استفاده میکنند و در برنامههای تلویزیونی مانند Billions و Mr. Robot که جنبههای مالی و انقلابی آن را بررسی میکنند، حضور داشته است.
مستندهایی مانند Banking on Bitcoin و The Rise and Rise of Bitcoin نیز به بررسی ریشهها و تأثیرات رو به رشد آن پرداختهاند، در حالی که Cryptopia جایگاه آن را در اکوسیستم بلاک چین مورد بررسی قرار داده است.
بیت کوین همچنین در فرهنگ پاپ ظاهر شده است، از جمله در The Simpsons که پیشبینی طنزآمیزی از آینده آن به تصویر میکشد.
اولین تراکنش بیت کوین از استراتوسفر با موفقیت ارسال شد
در آگوست ۲۰۱۶، شرکت ماینینگ ارز دیجیتال Genesis Mining آزمایشی انجام داد و اولین تراکنش بیت کوین را از فضا ارسال کرد. با استفاده از یک بالن هواشناسی که یک کیف پول بیت کوین و یک مدل سهبعدی از این دارایی را حمل میکرد، محموله به ارتفاع ۳۴ کیلومتری (حدود ۲۱ مایل) در استراتوسفر رسید.
در طول پرواز، تیم توانست یک تراکنش بیت کوین را به کیف پول موجود در بالن ارسال کند. این دستاورد شگفتانگیز نشاندهنده استحکام بیت کوین و توانایی آن در عملکرد مستقل از زیرساختهای سنتی، حتی در شرایط سخت است. این آزمایش نماد پتانسیل بیپایان فناوری غیرمتمرکز بود که نشان میدهد چگونه بیت کوین میتواند مرزهای جغرافیایی را پشت سر بگذارد و کاربران را در سراسر جهان – و حتی ممکن است فراتر از آن – به هم متصل کند.
انرژیهای تجدیدپذیر در استخراج بیت کوین
ماینینگ بیت کوین که معمولاً به خاطر تأثیرات زیستمحیطی خود مورد انتقاد قرار میگرفت، در سال ۲۰۲۴ به سوی پایداری حرکت کرده است. طبق گزارشهای صنعتی، اکنون حدود ۶۰ درصد از عملیات ماینینگ بیت کوین در سطح جهانی با انرژیهای تجدیدپذیر تأمین میشود.
شرکتهای ماینینگ به طور فزایندهای تأسیسات خود را در نزدیکی سدهای هیدروالکتریک، مزرعههای خورشیدی و منابع انرژی بادی قرار میدهند تا اثر کربنی خود را کاهش دهند و از هزینههای انرژی پایینتر بهرهبرداری کنند.
بیش از ۹۵ درصد از عرضه بیت کوین استخراج شده است
پروتکل بیت کوین عرضه آن را به ۲۱ میلیون کوین محدود کرده است، که کمبود مشابه فلزات گرانبهایی مانند طلا ایجاد میکند. این حد ثابت کمک میکند تا از تورم جلوگیری شود و بیت کوین را به یک دارایی ضدتورمی تبدیل کند.
تا سال ۲۰۲۵، بیش از ۱۹.۹ میلیون بیت کوین استخراج شده و کمتر از ۱.۱ میلیون سکه برای استخراج باقی مانده است. این عرضه محدود به تقویت وضعیت بیت کوین به عنوان «طلای دیجیتال» کمک کرده است.
موجودی بیت کوین نهادها از موجودی ساتوشی ناکاموتو بیشتر شده است
تا پایان سال ۲۰۲۴، موجودی نهادهای سرمایهگذاری در بیت کوین، عمدتاً از طریق ETFهای اسپات، از ۱.۱ میلیون بیت کوین عبور کرده است و از موجودی تخمینی ساتوشی ناکاموتو پیشی گرفته است. این تحولی است که رشد پذیرش بیت کوین به عنوان یک دارایی مشروع در بین نهادهای سرمایهگذاری را نشان میدهد.
مؤسسات مالی بزرگ، از جمله بلک راک و فیدلیتی، ETFهای بیت کوین را راهاندازی کردهاند و سرمایهگذاریهای قابل توجهی جذب و به پذیرش عمومی بیت کوین در سیستم مالی سنتی کمک کردند.
افزایش پیشنهادها در مورد ذخیره بیت کوین در سراسر جهان
در اواخر سال ۲۰۲۴، بحثها درباره ادغام بیت کوین در ذخایر ملی شدت گرفت و هم اقتصادهای توسعهیافته و هم در حال ظهور به بررسی پتانسیل آن پرداختهاند. در ایالات متحده، قانونگذاران و کارشناسان مالی پیشنهاد دادهاند که بخشی از ذخایر فدرال به بیت کوین اختصاص یابد و مزایای آن مانند عرضه محدود و استقلال از کنترل متمرکز را مطرح کردهاند. حامیان این پیشنهاد معتقدند که افزودن بیت کوین میتواند در برابر کاهش سلطه دلار و تنوع در کنار داراییهای سنتی مانند طلا به کار آید.
در سوئیس، پیشنهادهای سیاسی از بانک ملی سوئیس خواستهاند که ذخایر خود را با گنجاندن بیت کوین متنوع کند. حامیان این پیشنهاد معتقدند که عرضه محدود و غیرمتمرکز بیت کوین میتواند یک پوشش منحصربهفرد در برابر کاهش ارزش ارزها و ناپایداری اقتصادی جهانی فراهم کند.
به طور مشابه، آلمان شاهد بحثهایی درباره این است که بانک مرکزی اروپا ممکن است بیت کوین را برای استراتژیهای ذخیره دیجیتال خود در نظر بگیرد، که ناشی از افزایش علاقه به گزینههای غیرمتمرکز است.
تابآوری شبکه بیت کوین بیش از ۱۶ سال بدون قطعی
در سال ۲۰۲۵، بیت کوین به یک دستاورد بیسابقه رسید: بیش از ۱۶ سال عملیات مداوم بدون یک لحظه قطعی در شبکه. این دستاورد نشاندهنده قابلیت پایدار و بینظیر زیرساخت غیرمتمرکز بیت کوین است که توسط هزاران نود و ماینر در سراسر جهان حفظ میشود.
برخلاف سیستمهای مالی متمرکز که در معرض قطعیها و حملات سایبری هستند، این شبکه توانسته است در برابر تهدیدها، از جمله هکهای بزرگ، فشارهای نظارتی و چالشهای فنی تاب بیاورد. حتی در زمانهایی که حجم تراکنشها بالا بوده است، مانند اواخر سال ۲۰۲۴ که قیمت بیت کوین از ۱۰۰,۰۰۰ دلار عبور کرد، شبکه همچنان تراکنشها را به طور امن و کارآمد پردازش کرده است.