سرمایه در گردش چیست؟ – توضیح به زبان ساده
شرکتها برای انجام امور روزانه و فعالیتهای اقتصادی مربوطه به سرمایه نیاز دارند. به این سرمایه که برای خرید مواد اولیه، هزینههای تولید و پرداخت بدهیهای کوتاهمدت صرف میشود، سرمایه در گردش شرکت میگویند. بنابراین سرمایه در گردش شرکت همان داراییهای جاری شرکت است. داراییهای جاری شرکتها این امکان را دارند که در بازه زمانی یکساله یا کمتر از آن به پول نقد تبدیل شوند. مدیران شرکتها برای اینکه بتوانند سودآوری مناسبی از شرکت داشته باشند میبایست مدیریت سرمایه در گردش بهینهای داشته باشند. بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلب از کریپتوگرام به این موضوع میپردازیم که سرمایه در گردش چیست و نحوه محاسبه آن را شرح میدهیم. برای این منظور پس از ارائه توضیحاتی درباره مدیریت سرمایه، مواردی نظیر اهمیت سرمایه در گردش، تجزیه و تحلیل سرمایه در گردش و منابع و مصارف سرمایه در گردش را شرح میدهیم.
سرمایه در گردش چیست؟
«سرمایه در گردش» (Working Capital) معیاری برای اندازهگیری قدرت مالی شرکتها است. سرمایه در گردش همان داراییهای جاری شرکت است که در بازه زمانی کمتر از یکسال میتوانند به پول نقد تبدیل شوند. بنابراین هر نوع دارایی از قبیل سپردههای بانکی و مطالبات کوتاهمدت شرکتها جزو سرمایه در گردش شرکت محسوب میشود.
سرمایه در گردش شامل چیست؟
سرمایه در گردش شامل داراییهای جاری شرکت میشود. به داراییهایی که در بازه زمانی یکساله یا کمتر از آن بتوان آن را به پول نقد تبدیل کرد، داراییهای جاری میگویند. برخی از داراییهای جاری شرکت را در فهرست زیر مشاهده میکنید که سرمایه در گردش نیز شامل همین موارد میشود.
- موجودی نقد
- سپردههای بانکی کوتاهمدت
- سرمایهگذاریهای کوتاه مدت در سهام شرکتها
- مطالبات کوتاهمدت شرکت
- موجودی انبار
فرمول سرمایه در گردش خالص
سرمایه در گردش خالص از تفاضل بین داراییهای جاری و بدهیهای جاری بهدست میآید. بنابراین برای محاسبه سرمایه در گردش ثابت میبایست بدهیهای جاری شرکت را از داراییهای جاری آن کم کنیم. بنابراین زمانی که سرمایه در گردش خالص شرکت را محاسبه میکنیم، میتوانیم به میزان توانایی شرکت در پرداخت بدهیهای کوتاهمدت آن پی ببریم. نحوه محاسبه سرمایه در گردش خالص را در فرمول زیر مشاهده میکنید.
بدهیهای جاری شرکت چیست؟
به بدهیهایی که شرکت میبایست در بازه زمانی یک سال یا کمتر نسبت به پرداخت آنها اقدام کند، بدهیهای جاری شرکت میگویند. برای مثال پرداختنیهای تجاری و غیرتجاری جزو بدهیهای جاری شرکت محسوب میشوند. پرداختنیهای تجاری آن دسته از پرداختنیهایی هستند که شرکت مربوطه بابت انجام فعالیتهای اصلی شرکت میبایست نسبت به پرداخت آنها اقدام کند.
برای مثال پرداختهایی که بابت خرید مواد اولیه برای خط تولید انجام میشود، جزو پرداختنیهای تجاری شرکتها محسوب میشوند. پرداختنیهای غیرتجاری نیز همانطور که از نام آنها میتوان متوجه شد، پرداختها و هزینههای مربوط به فعالیتهای غیراصلی شرکت هستند. از دیگر بدهیهای جاری شرکت میتوان به مالیات پرداختی اشاره کرد که شرکت ملزم به پرداخت آن است.
تامین سرمایه برای پرداخت بدهیهای جاری
سرمایه لازم برای پرداخت بدهیهای جاری معمولا از طریق داراییهای جاری شرکتها انجام میشود. اما در مواردی ممکن است گردش سرمایه شرکت مربوطه منفی باشد. در این حالت همانطور که در مثال قبلی توضیح دادیم میزان بدهیهای جاری شرکت از داراییهای جاری آن بیشتر است.
در این حالت برای اینکه شرکت بتواند سرمایه لازم را برای پرداخت بدهیهای خود تامین کند، میتواند مقداری از داراییهای ثابت خود را بفروشد یا این سرمایه را از طریق عرضه و فروش اوراق بدهی تامین کند. لازم به ذکر است در صورتی که شرکت مربوطه نتواند بدهیهای مربوطه را از روشهای تامین مالی مختلف پرداخت کند، ممکن است ورشکسته شود. در ادامه به این موضوع میپردازیم که نسبت سرمایه در گردش چیست و فرمول آن را بیان میکنیم.
نسبت سرمایه در گردش
نسبت سرمایه در گردش شرکتها از تقسیم مقدار داراییهای جاری شرکت بر بدهیهای جاری شرکت بهدست میآید. زمانی که این نسبت بزرگتر از یک باشد، نشاندهنده سلامت شرکت مربوطه است و زمانی که این نسبت مقداری کمتر از یک را نشان دهد، بیانگر این است که شرکت مربوطه در پرداخت بدهیهای جاری شرکت با مشکلاتی روبرو است. نحوه محاسبه نسبت سرمایه در گردش را در رابطه زیر مشاهده میکنید.
تسهیلات سرمایه در گردش چیست؟
تسهیلات سرمایه در گردش به کمکهای مالی گفته میشود که در قالب وامهای بانکی برای تامین هزینههای کوتاهمدت به شرکتها داده میشود. برخی از شرکتها ممکن است برای پرداخت بدهیهای جاری خود با مشکلاتی مواجه باشند. این شرکتها میتوانند با توجه به شرایطی که موسسات مالی و بانکها برای انها در نظر میگیرند، نسبت به دریافت این تسهیلات اقدام کنند.
شرکتها میتوانند از تسهیلات دریافتی جهت خرید مواد اولیه و پرداخت بدهیهای جاری استفاده کنند. این تسهیلات در صورتیکه بهدرستی در شرکت مربوطه مدیریت شود میتواند ریسکهای سرمایهگذاری را کاهش دهد و در نهایت باعث رونق اقتصادی شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزه امور مالی و حسابداری میتوانید فیلمهای آموزشی متنوع کریپتوگرام در این حوزه را تهیه کنید. برای دسترسی به این فیلمهای آموزشی میتوانید از لینکهای موجود در فهرست زیر استفاده کنید.
برای دسترسی به فیلمهای آموزشی بیشتر در این حوزه میتوانید از لینک زیر استفاده کنید.
وام سرمایه در گردش تولیدی
در مواقعی برای حمایت از واحدهای تولیدی کمریسک، برخی موسسات مالی و بانکها اقدام به پرداخت وام سرمایه در گردش میکنند. برای این منظور میزان اعتبار واحدهای تولیدی برای اعطای تسهیلات درخواستی بررسی میشود. در این صورت واحدهای تولیدی کمریسکی که برای کالای تولیدی آنها تقاضای مناسبی وجود داشته باشد، تا سقفهای تعیینشده اعتبارات بانکی اختصاص داده میشود. در ادامه این مطلب به این موضوع میپردازیم که اهمیت سرمایه در گردش چیست و نقش سرمایه در گردش را در موارد مختلف شرح میدهیم.
اهمیت سرمایه در گردش
سرمایه در گردش مناسب برای شرکتها باعث میشود تا شرکت مربوطه بتواند هزینههای عملیاتی جاری را بهراحتی پرداخت کند. شرکتهایی که سرمایه در گردش کافی ندارند در تامین مواد لازم برای ادامه تولیدات با مشکل مواجه میشوند یا ممکن است نتوانند خدمات لازم را به مشتریان خود ارائه کنند.
سرمایه در گردش کافی باعث میشود تا شرکت بتواند تعهدات مالی کوتاهمدت خود را در زمان موردنظر انجام دهد و این توانایی را داشته باشد تا بتواند هزینههای آنی مربوط به شرکت را پرداخت کند. برای مثال شرکتهای تولیدی با شرکتهای تامینکننده مواد اولیه همکاری میکنند، شرکتهای تامینکننده مواد اولیه با توجه به اعتبار شرکت تولیدکننده، مواد اولیه موردنیاز شرکت را در اختیار آنها قرار میدهند.
شرکتهای تولیدی نیز میبایست هزینههای مربوط به خرید مواد اولیه را به این شرکتها در زمان تعیینشده پرداخت کند. بنابراین شرکتی که از سرمایه در گردش کافی برخوردار باشد میتواند این هزینهها را در زمان تعیینشده پرداخت کند و اعتبار خود را برای ادامه همکاری با شرکتهای تامینکننده مواد اولیه حفظ کند.
نقش سرمایه در گردش در رشد شرکت
زمانی که مقدار سرمایه در گردش شرکتها کافی باشد، شرکتها میتوانند در بازارهای جدیدی فعالیت کنند و برای گسترش فعالیتهای اقتصادی خود تحقیقات و بررسیهای دقیقتری انجام دهند. این موضوع به این دلیل است که یکی از عوامل افزایش سودآوری شرکتها، پیدا کردن بازارهای جدید است.
افزایش سودآوری موردنظر زمانی انجام میشود که شرکتها بتوانند تولیدات و خدمات بیشتری را برای پاسخگویی به تقاضای ایجادشده در بازارهای جدید ارائه کنند. از سویی دیگر زمانی شرکتها میتوانند برای افزایش تولیدات و خدمات خود برنامهریزی کنند که سرمایه در گردش کافی در اختیار داشته باشند و بتوانند برای تامین مالی هزینههای مربوط به گسترش فعالیتهای اقتصادی، مدیریت سرمایه در گردش بهینهای داشته باشند.
نقش سرمایه در گردش در مواقع بحرانی
سرمایه در گردش کافی برای شرکتها باعث میشود تا آنها بتوانند با رویدادهای نامطلوبی که ممکن است برای شرکت پیش آید، بهتر روبرو شوند. برای مثال ممکن است شرکتها در مواردی با هزینههای غیرقابل پیشبینی روبرو شوند، یا ممکن است در برخی موارد کاهش قابل توجهی در میزان فروش شرکتها ایجاد شود.
علاوه بر این ممکن است شرکتها با نوساناتی در میزان تقاضا برای محصول در فصلهای مختلف روبرو شوند که در تمامی این موارد در صورتی که شرکت از سرمایه در گردش کافی برخوردار باشد، میتواند مدیریت بهتری در تامین هزینههای لازم داشته باشد. در ادامه به این موضوع میپردازیم که نقش سرمایه در گردش در جذب سرمایهگذار چیست و اهمیت آن را شرح میدهیم.
نقش سرمایه در گردش در جذب سرمایهگذار
سرمایه در گردش کافی برای شرکتها این موضوع را بیان میکند که شرکت از وضعیت اقتصادی مناسبی برخودار است. در این حالت افرادی که قصد سرمایهگذاری دارند با اطمینان بیشتری میتوانند در آن شرکت سرمایهگذاری کنند. سرمایه در گردش کافی باعث میشود تا اعتبار شرکت برای دریافت وام نیز افزایش پیدا کند و شرکتهای سرمایهگذاری بتوانند با اطمینان بیشتری به این شرکتها وام بدهند.
اهمیت سرمایه در گردش در تحلیل بنیادی
یکی از کاربردهایی که بررسی سرمایه در گردش شرکتها دارد، کاربرد آن در انتخاب سهامهای شرکتها برای سرمایهگذاری است. تحلیلگران بنیادی برای اینکه شرکتهای مناسبی را برای سرمایهگذاری انتخاب کنند معیارهای مختلفی را در نظر میگیرند. یکی از معیارهایی که در انتخاب سهام مناسب تاثیرگذار است، مقدار سرمایه در گردش شرکت موردنظر است.
مثالی برای اهمیت سرمایه در گردش
برای مثال فردی را در نظر بگیرید که قصد دارد سهام یک شرکت خودرویی را خریداری کند. برای این منظور یکی از اقداماتی که برای تحلیل بنیادی و اطلاع از وضعیت شرکتهای خودروسازی میتواند انجام دهد، محاسبه سرمایه در گردش آنها است. فرض کنید این فرد پس از انجام تحلیلهای مختلف دو شرکت را برای سرمایهگذاری انتخاب میکند. در این حالت برای انتخاب یکی از آنها برای سرمایهگذاری میبایست سرمایه در گردش آنها را نیز با هم مقایسه کند.
برای این منظور نیاز دارد تا داراییهای جاری و بدهیهای جاری هر کدام از این شرکتها را از هم کم کند تا بتواند سرمایه در گردش هر کدام را محاسبه کند. در این حالت فرض کنید بدهیهای جاری شرکت خودروسازی الف برابر با ۲۰۰ هزار دلار و مقدار داراییهای جاری آن نیز برابر با ۳۲۰ هزار دلار است. در این حالت این فرد با کم کردن بدهیهای جاری شرکت الف از داراییهای جاری این شرکت، میزان سرمایه در گردش شرکت را برابر با ۱۲۰ هزار دلار محاسبه میکند.
با توجه به سرمایه در گردش محاسبهشده، شرکت خودروسازی الف بهراحتی میتواند بدهیهای جاری خود را با داراییهای جاری خود پرداخت کند و این موضوع نشاندهنده سودآوری کسب و کار شرکت خودروسازی الف است. از سویی دیگر زمانی که این سرمایهگذار میزان سرمایه در گردش شرکت خودروسازی دومی را محاسبه میکند، متوجه میشود که میزان بدهیهای جاری شرکت دومی از مقدار داراییهای جاری این شرکت بیشتر است.
بنابراین متوجه میشود که این شرکت سرمایه در گردش منفی دارد. سرمایه در گردش منفی برای شرکت دومی باعث میشود که این شرکت در پرداخت بدهیهای جاری خود با مشکل مواجه شود. در نهایت سرمایهگذار با توجه به مقایسهای که بین سرمایه در گردش این دو شرکت خودروسازی انجام میدهد، سهام شرکت الف را برای خرید انتخاب میکند.
مدیریت سرمایه در گردش
مدیریت سرمایه در گردش برنامهریزی و انجام اقداماتی است که با درنظر گرفتن منابع و مصارف سرمایه در گردش بتواند سودآوری بهتری را برای شرکت مربوطه داشته باشد. مدیریت سرمایه در گردش در شرکتهای کوچکتر از اهمیت بیشتری برخوردار است. این موضوع به این دلیل است که در این شرکتها حجم بیشتری از سرمایه شرکت را سرمایه در گردش تشکیل میدهد.
بنابراین مدیریت سرمایه در گردش در شرکتهای کوچکتر در واقع مدیریت حجم بیشتری از کل سرمایه در این شرکتها را شامل میشود. در حالتی برعکس هراندازه شرکت بزرگتر باشد، مدیریت سرمایه در گردش آن نسبت به مدیریت سرمایه در گردش در شرکتهای کوچکتر، اهمیت کمتری پیدا میکند. بنابراین مدیریت بهتر سرمایه در گردش در شرکتهای کوچکتر تاثیرگذاری بیشتری در عملکرد مالی این شرکتها نسبت به شرکتهای بزرگتر دارد.
برای این منظور این شرکتها به موضوع مدیریت سرمایه در گردش بهینهتر توجه بیشتری دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزه مدیریت مالی میتوانید از فیلم آموزش مدیریت مالی و حسابداری پروژه کریپتوگرام در لینک زیر استفاده کنید.
تجزیه و تحلیل سرمایه در گردش
تجزیه و تحلیل سرمایه در گردش این امکان را برای مدیران شرکتها فراهم میکند تا بتوانند از نحوه تاثیر استفاده از داراییهای جاری در سودآوری شرکت اطلاع پیدا کنند. با بررسی و تحلیل سرمایه در گردش این امکان برای شرکتها فراهم میشود تا بتوانند با بررسی صورتهای مالی مقادیر هزینهشده در امور مختلف شرکت را ارزیابی کنند و تصمیمات بهتری را در راستای بهبود عملکرد مالی شرکت اتخاذ کنند.
سرمایه در گردش مثبت چیست؟
زمانی که مقدار داراییهای جاری از مقدار بدهیهای جاری بیشتر باشد، گردش سرمایه مثبت میشود. در این حال مقدار محاسبه شده برای گردش سرمایه عددی مثبت میشود. گردش سرمایه مثبت به این معنی است که شرکت موردنظر میتواند بدهیهای کوتاهمدت خود را پرداخت کند.
سرمایه در گردش منفی چیست؟
زمانی که مقدار بدهیهای جاری از مقدار داراییهای جاری شرکت بیشتر باشد در این حالت مقدار گردش سرمایه منفی میشود. زمانی که گردش سرمایه شرکتی منفی میشود این شرکت قادر به پرداخت بدهیهای کوتاهمدت خود نیست و برای این منظور ممکن است نسبت به تامین مالی از طریق موسسات مالی یا بانکها اقدام کند. گردش سرمایه منفی این موضوع را نشان میدهد که مدیریت مناسبی برای داراییهای جاری شرکت وجود نداشته است و شرکت با بحران نقدینگی مواجه است. این موضوع باعث میشود از اعتبار شرکت در میان شرکتهای تامینکننده مواد اولیه و دیگر شرکتهای همکار کاسته شود.
مدیریت سرمایه در گردش برای سودآوری
یکی از عوامل تاثیرگذار در میزان سودآوری شرکتها مدیریت بهینه سرمایه در گردش است. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که مدیریت سرمایه در گردش برای شرکتهای کوچکتر مطرح شود. در این حالت با توجه به اینکه مقدار بیشتری از سرمایههای شرکتهای کوچکتر را سرمایه در گردش این شرکتها تشکیل میدهد، بنابراین افرادی که مسئولیت مدیریت سرمایه در گردش شرکتها را برعهده دارد میبایست راهکارهای بهینهای را برای استفاده از سرمایه در گردش شرکت مربوطه برای بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش سوداوری شرکت انجام دهند.
مدیران شرکتها برای این منظور لازم است تا تعادلی میان میزان ریسک و سودآوری پروژههای جدید برقرار کنند. برای این منظور با توجه به استراتژیهای مربوط به مدیریت ریسک در شرکت موردنظر مدیران پروژه میزان ریسکهای قابلتحمل برای شرکت را برای کسب سودهای موردنظر بررسی میکنند. در این حالت هراندازه میزان ریسک پروژهها افزایش پیدا کند، میزان سوداوری آنها نیز بیشتر میشود. در حالتی برعکس هراندازه میزان ریسک پروژهها کمتر باشد، پروژه موردنظر سودآوری کمتری دارد.
سرمایه ثابت و سرمایه در گردش
برخی از داراییها و سرمایهها در شرکت وجود دارند که در بازههای زمانی بلندمدت برای تولید محصولات و ارائه خدمات برای شرکت استفاده میشوند. به این داراییها همانند زمین، ساختمان، تجهیزات و ماشینالات مختلف «سرمایه ثابت» (Fixed Capital) میگویند. از سرمایههای ثابت برای افزایش درآمدزایی در شرکتها استفاده میشود.
با توجه به اینکه سرمایههای ثابت برای انجام فعالیتهای اقتصادی شرکت همانند تولید محصولات استفاده میشوند، بنابراین در صورت فروش سرمایههای ثابت، تغییرات محسوسی در میزان عملکرد شرکت ایجاد میشود. اما سرمایه در گردش همانطور که از نام آن میتوان متوجه شد، مقدار سرمایهای است که برای انجام امور جاری شرکت هزینه میشود.
شرکتها با استفاده از سرمایه در گردش میتوانند مواد اولیه لازم برای تولید محصولات خود را خریداری کنند و بدهیهای جاری شرکت را پرداخت کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سرمایه ثابت میتوانید مطلبی با همین عنوان را از کریپتوگرام مطالعه کنید.
منابع و مصارف سرمایه در گردش
برای اینکه شرکتها بتوانند عملکرد مالی بهتری داشته باشند، نیاز دارند تا بین منابع و مصارف سرمایه در گردش تعادل ایجاد کنند. برنامهریزی مناسب در نحوه تامین منابع لازم برای سرمایه در گردش و نحوه مدیریت موجودی نقدی، در افزایش سودآوری شرکت تاثیر زیادی دارد. در ادامه منابع و مصارف سرمایه در گردش را بهطور جداگانه شرح میدهیم.
منابع سرمایه در گردش چیست؟
منابع سرمایه در گردش به منابعی اشاره دارد که سرمایه در گردش از آنها تامین میشود. برای مثال وامهای کوتاهمدتی که در یک دوره زمانی کمتر از یکسال میبایست پرداخت شوند، یکی از منابع سرمایه در گردش محسوب میشود. شرکتها از سرمایههای در گردش برای تولید محصولات و خدمات استفاده میکنند.
بنابراین زمانی که این کالاها و خدمات به فروش میرسند، میتوانند دوباره بهعنوان منابعی برای سرمایه در گردش محسوب شوند. شرکتها میتوانند در صورت نیاز از طریق فروش اوراق بدهی نیز منابع مورد نیاز مالی خود را برای هزینههای جاری شرکت تامین کنند. علاوه بر این منابع، شرکتها میتوانند از طریق فروش سهام یا جذب سرمایهگذاران نیز منابع موردنیاز برای سرمایه در گردش شرکت را تامین کنند.
مصارف سرمایه در گردش چیست؟
شرکتها سرمایه در گردش را برای خرید مواد اولیه و پرداخت بدهیهای کوتاهمدت مصرف میکنند. هر شرکت دارای هزینههای مربوط به حقوق و دستمزد کارکنان، هزینههای مربوط به تولید، هزینههای بازاریابی و فروش و دیگر هزینههای عملیاتی است که تمامی این هزینهها از طریق سرمایه در گردش پرداخت میشوند.
در صورتی که به مباحث مدیریت مالی علاقهمند هستید میتوانید فیلمهای آموزشی که در این حوزه در کریپتوگرام تهیه شده است را از طریق لینکهای زیر مشاهده کنید.
برای دسترسی به فیلمهای آموزشی بیشتر مرتبط با این موضوع در کریپتوگرام نیز میتوانید از لینکهای زیر استفاده کنید.
جمعبندی
در ابتدای این مطلب از کریپتوگرام سرمایه در گردش را شرح دادیم و فرمول سرمایه در گردش خالص را بیان کردیم. سپس توضیحاتی درباره تسهیلات سرمایه در گردش ارائه کردیم و وام سرمایه در گردش را برای واحدهای تولیدی شرح دادیم. با توجه به میزان اهمیت سرمایه در گردش در ادامه این مطلب نقش سرمایه در گردش را در رشد شرکت، نقش سرمایه در گردش در مواقع بحرانی، نقش سرمایه در گردش برای جذب سرمایهگذار را شرح دادیم و سپس اهمیت بررسی سرمایه در گردش در تحلیل بنیادی را با استفاده از مثالی توضیح دادیم. مدیریت سرمایه در گردش را بیان کردیم و توضیحاتی درباره تجزیه و تحلیل سرمایه در گردش ارائه کردیم. سرمایه ثابت و سرمایه در گردش را شرح دادیم و در پایان این مطلب نیز منابع و مصارف سرمایه در گردش را بیان کردیم.